Những bộ óc xuất chúng của thế giới đương đại

Một trong những tên tuổi được giới khoa học toàn cầu kính nể nhất sắp có mặt tại Việt Nam là GS. Sir. Richard Henry Friend đến từ Đại học Cambridge (Anh). Ông đồng thời là Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture.

Sở hữu hơn 20 bằng sáng chế, là tác giả, đồng tác giả của hơn 1.000 ấn phẩm khoa học, GS. Friend hiện là một trong những “cây đại thụ” có ảnh hưởng nhất thế giới. Đặc biệt, vị Hiệp sĩ Hoàng gia Anh còn là chủ nhân Giải Millennium Technology 2010 - Giải Công nghệ Thiên niên kỷ tầm vóc sánh ngang Nobel.

Các nghiên cứu được xếp vào hàng xuất sắc nhất thế kỷ XX của GS. Friend về OLED giúp ông không chỉ ghi dấu ấn trong cộng đồng khoa học hàn lâm toàn cầu mà còn được cả thế giới biết đến. Ngày nay, trong hầu hết mỗi gia đình đều có ít nhất một thiết bị ứng dụng thành quả nghiên cứu để đời của GS. Friend, đó là màn hình tivi, điện thoại OLED.

Trong sự kiện mở màn cho Tuần lễ trao giải VinFuture, ngày 18/1, GS. Friend sẽ có buổi giao lưu với các nhà nghiên cứu Việt Nam để chia sẻ về niềm đam mê, những thành tựu và hy sinh của người làm khoa học.

Cũng tại buổi giao lưu này, công chúng Việt Nam sẽ có cơ hội hiếm hoi gặp gỡ chủ nhân của Giải Nobel Vật lý 2018 - GS. Gérard Albert Mourou đến từ Đại học École Polytechnique (Pháp). Là người tiên phong trong lĩnh vực kỹ thuật điện và laser, ông cũng chính là “cha đẻ” của công nghệ khuếch đại xung laser cực ngắn (CPA).

Chùm laser sắc bén do GS. Mourou tạo ra có thể cắt hoặc khoan lỗ qua nhiều vật liệu khác nhau với độ chính xác cực cao, ngay cả với vật chất sống. Kỹ thuật giúp thực hiện những ca phẫu thuật mắt cho hàng triệu người mỗi năm. Công nghệ còn được kỳ vọng sẽ mang đến những thay đổi đột phá trong điều trị ung thư và các nghiên cứu vật lý khác trong tương lai.

Một gương mặt cũng được đặc biệt trông đợi là TS. Katalin Kariko - “người hùng thầm lặng” đứng sau vắc xin mRNA phòng Covid-19. Năm 2020, giữa lúc hệ thống y tế thế giới còn đang quay cuồng trong cuộc đấu tranh giành giật sự sống cho các bệnh nhân Covid-19 nặng, các vắc xin của Moderna (Mỹ) và Pfizer (Mỹ)/BioNTech (Đức) đã ra đời như một phép màu. Đó là 2 loại vắc xin mRNA được phát triển với tốc độ nhanh kỷ lục - chỉ vài tháng - dựa trên chính thành quả nghiên cứu mà TS. Kariko kiên trì theo suốt nhiều chục năm.

Trước Covid-19, ít ai có thể hình dung ra một “vũ khí” thần tốc, có thể bảo vệ mạng sống cho hàng tỷ người như vắc xin mRNA. Thành tựu đột phá mang lại cho TS. Kariko giải thưởng Breakthrough danh giá năm 2021. Bà đồng thời được tạp chí uy tín Time bình chọn là “Người hùng của năm” và Top 100 người ảnh hưởng nhất thế giới 2021.

Tham gia Tuần lễ trao giải VinFuture, ngày 19/01, GS. Kariko sẽ có buổi chia sẻ về “Tương lai của sức khỏe”. Tại đây, ngoài câu chuyện ít biết đến về hành trình khoa học 30 năm đầy chông gai trước khi đạt đến đỉnh vinh quang, TS. Kariko sẽ đưa ra những phân tích và góc nhìn về tiến bộ của y học trong cuộc sống, đặc biệt là các vấn đề nóng xoay quanh cuộc chiến của cả nhân loại với đại dịch Covid-19. 

Sự kiện khoa học tầm cỡ thế giới

“Bữa tiệc” khoa học, công nghệ đỉnh cao của VinFuture còn có sự tham gia của chủ nhân giải thưởng Breakthrough 2021, GS. Drew Weissman và GS. Pieter R. Cullis. Cả hai đều là những “người hùng” sát cánh cùng TS. Katalin Kariko để tạo ra vắc xin mRNA, giải cứu thế giới trước “cơn bão” Covid-19.

Cũng trong khuôn khổ Tuần lễ trao giải VinFuture, cộng đồng khoa học và công chúng Việt Nam sẽ lần đầu tiên có cơ hội gặp gỡ, giao lưu cùng tác giả của phát minh gel Tenofovir. Đây là thành tựu mang tính cách mạng, giúp ngăn ngừa nguy cơ lây truyền HIV và nhiều loại bệnh truyền nhiễm khác. Đó là vợ chồng GS. Quarraisha Abdool Karim và Salim Abdool Karim - những nhà dịch tễ học tiên phong trong cuộc chiến đẩy lùi HIV/AIDS.  

Diễn ra trong những ngày đầu tiên của năm mới 2022, Tuần lễ trao giải VinFuture được đánh giá là một trong những sự kiện quan trọng nhất của cộng đồng khoa học, công nghệ toàn cầu, nơi quy tụ các “ngôi sao khoa học” của thế giới đương đại. Tại đây, chủ nhân của các giải thưởng danh giá với tổng giá trị lên tới 4,5 triệu USD sẽ chính thức lộ diện.

“Đó là một nghiên cứu mang lại lợi ích cho hàng trăm triệu, thậm chí là hàng tỷ người. Công trình chắc chắn sẽ còn tiếp tục tạo ra giá trị lớn cho nhân loại trong tương lai”, GS. Nguyễn Thục Quyên, Đại học California (Mỹ), đồng Chủ tịch Hội đồng Sơ khảo Giải thưởng VinFuture, tiết lộ về công trình giành giải thưởng cao nhất, trị giá 3 triệu USD.

“Ngoài ra, còn có rất nhiều công trình xuất sắc, từng được đề cử ở các giải thưởng quốc tế danh giá, đưa VinFuture sánh ngang các giải thưởng lâu đời và uy tín nhất thế giới.”

Ở một góc nhìn khác, GS. Friend, Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture, khẳng định việc ghi nhận và tôn vinh những thành tựu nghiên cứu tại các giải thưởng như VinFuture sẽ giúp thúc đẩy sự đa dạng trong cộng đồng khoa học và mở rộng cơ hội tiếp cận của nhiều đối tượng trong lĩnh vực khoa học, công nghệ.

“Thông qua việc nâng cao nhận thức về những đột phá trong khoa học và công nghệ, chúng ta có thể phá bỏ các rào cản, tạo sự chú ý cho những phát triển mới và truyền cảm hứng cho các thế hệ tương lai”, chủ nhân Giải Millennium Technology 2010 đánh giá về những đóng góp quốc tế của VinFuture.

Diễn ra từ ngày 18 đến 21/01/2022, Tuần lễ trao giải VinFuture bao gồm các sự kiện: Giao lưu cùng Hội đồng Giải thưởng và Hội đồng Sơ khảo (sáng 18/01), Tọa đàm “Khoa học vì Cuộc sống” (ngày 19/01). Tâm điểm của chuỗi sự kiện là Lễ trao giải thưởng VinFuture được tổ chức vào tối 20/01 tại Nhà hát lớn Hà Nội và Truyền hình trực tiếp trên VTV1 cùng các nền tảng mạng xã hội lớn trong nước và quốc tế.
Thu Loan